Kort gezegd zijn hormonen stofjes die veel lichaamsprocessen reguleren en aan- en uitzetten. Zo hebben ze invloed op je gewicht, de bloedsuikerspiegel, bloeddruk, lichaamstemperatuur, dag- en nachtritme, menstruatiecyclus, libido etc. Wanneer je hormonen dus helemaal in balans zijn, dan voel je je fantastisch! Wanneer deze echter uit balans zijn, doet je lichaam heel hard zijn/haar best om je weer in balans te krijgen. Maar dit betekent soms dat er her en der wat verschoven moet worden en het ene hormoon harder gaat werken om het ander te ondersteunen. Interessant hé? Jammer alleen dat we er bij biologie nooit iets over geleerd krijgen. Meteen ook de reden om dit artikel te schrijven, want ik neem je graag wat dieper mee in het onderwerp!
Wat zijn hormonen?
Hormonen zijn eigenlijk een soort boodschapperstoffen (die worden gemaakt in hormoonklieren), die de juiste organen en/of weefsel een seintje geven om aan het werk te gaan om balans in het lichaam te behouden.
Hoe werken hormonen dan precies?
De hoofdtaak van ons hormoonstelsel is om homeostase te creëren. Met homeostase wordt er gedoeld op 'balans' in het lichaam. Heel bot gezegd; als er geen homeostase is, ben je dood. Oftewel, je lichaam doet er alles aan om balans te houden en ons aan te passen aan veranderingen in onze omgeving óm te overleven.
Om deze balans in het lichaam te behouden, neemt ons zenuwstelsel (inclusief onze zintuigen en hersenen) dingen buiten en in ons lichaam waar. Dit doet als het 24 uur per dag en geeft ons hormoonstelsel seintjes dat het moet 'werken' wanneer nodig. In veel gevallen gaat dit buiten ons bewustzijn om. Ons hormoonstelsel zal dan in in actie komen wanneer het een seintje van ons zenuwstelsel krijgt.
Voorbeeld: Wanneer onze lichaamstemperatuur te hoog wordt (bijvoorbeeld in een warme omgeving of tijdens een workout) zal ons lichaam zich hieraan aanpassen en zorgen dat je gaat zweten om je te helpen afkoelen.
Een aantal belangrijke hormonen op een rijtje
(en een aantal belangrijke functies ervan)
Pregnenolone: Voorloper van onze stress en geslachtshormonen (die kunnen hieruit worden gemaakt)
Cortisol: Ook wel bekend als het (anti)stress hormoon.
FSH: Stimuleert de rijping van een eicel en stimuleert aanmaak van oestrogeen
LH: Stimuleert de eispong, de aanmaak van een geellichaampje en zo progesteron. speelt tevens een rol bij de aanmaak van testosteron bij vrouwen.
Oestrogeen: Stimuleert vrouwelijke ontwikkeling, de vruchtbaarheid, het libido en ontwikkeling baarmoederslijmvlies.
Progesteron: belangrijk voor een goede zwangerschap (en het in stand houden van een zwangerschap eerste weken)
Testosteron: Bekend als het mannelijke hormoon, belangrijk voor: spiergroei en libido
Groeihormoon: Zorgt voor groei en herstel
HCG: Zwangerschapshormoon, belangrijk voor het in stand houden van de zwangerschap de eerste maanden.
Prolactine: Belangrijk voor de productie van moedermelk
Oxytocine: Ook wel bekend als het knuffelhormoon, geeft je een fijn en prettig gevoel.
Insuline: Verlaagt de bloedsuiker
Melatonine: Ook wel bekend als het slaaphormoon
Schildklierhormoon: Stimuleert stofwisseling en groei
Wat gebeurt er als je hormonen uit balans raken?
In een ideale wereld, zijn je hormonen natuurlijk in balans. Je voelt je dan op en top fit, hebt geen moeite met opstaan, geen slaapproblemen, geen energie dips, geen overgewicht, je menstruatie cyclus is regelmatig, raakt met niet al teveel moeite zwanger, heb geen hevige PMS klachten of erge acné, eczeem of andere huidklachten, hebt een hoofd vol met glanzend, dik haar, hebt geen opvlieger, bent stress bestendig, hebt geen suiker cravings en ga zo maar door.
Ken jij IEMAND in je omgeving waarbij dit het geval is? Nou.. ik in ieder geval niet. Maar dat is niet gek.. Onze maatschappij maakt het ons gewoon heel moeilijk om 100% in balans te zijn. Wanneer zou je 100% in balans kunnen zijn? Als je terug gaat naar leven in en met de natuur. Zonder kunstmatig licht, zonder gefabriceerde voeding, zonder onnodige stress en chemische stoffen.
Daarnaast blijft 'balans' een bewegend iets. Ook áls je in de natuur zou leven, horen je hormonen te bewegen en non-stop te werken om je te laten overleven. Dus je hoeft je niet vast te pinnen op een 100% in balans. Dat is onmogelijk (zéker in deze maatschappij). Maar de hoeveelheid klachten, kunnen je wel een indicatie geven van hoe ver je van een oké-hormoon-balans uit de buurt bent.
Denk de overduidelijke signalen als:
Een verstoorde cyclus
Cystes en vleesbomen
Onvruchtbaarheid
Overgangsklachten
Schildklierproblemen
Burn-outs
Slecht slapen.
Syndromen, ziektes of auto-immuun ontstekingen.
Maar er zijn ook minder hevige symptomen die kunnen wijzen op een disbalans in de hormonen, denk aan:
Craving naar zout of suiker
Haaruitval en/of dun haar en/of breekbare nagels
Droge en/of dunne huid
Huidproblemen als acné, eczeem, rosacea (en meer)
Astma
Energie dips
Moe opstaan
PMS en/of tussentijdse bloedingen
Moeite met afvallen
Gevoelig voor geur, licht, geluid
Depressieve of angstige gevoelens,
Kouwelijkheid
Laag libido
Gespannen en/of pijnlijke borsten
Cellulites
Meer vetopslag op bovenbenen, billen en kuiten
Slecht geheugen
Vaak verkouden zijn
Vocht vasthouden
en ga zo maar door
Met deze symptomen probeert je lichaam aan te geven dat er iets niet klopt en er iets opgelost moet worden. Je kunt je lichaam dus eigenlijk zien als je eigen dokter, die jou vertelt wanneer iets niet helemaal pluis is en opgelost moet worden
Samen aan jouw hormoonbalans werken? Dat kan! Kijk hier voor meer informatie.
Lees ook:
Bronnen: